مطالعه ژنتیکی عملکرد و برخی صفات زراعی در جو با استفاده از تجزیه میانگین نسل‌ها

به منظور مطالعه نحوه توارث‌ صفات کمی مختلف در جو، تلاقی‌های ارقام ریحان × ماکوئی و کویر × ماکوئی مورد بررسی قرار گرفتند. در هر دو تلاقی والدین به همراه نسل‌های F1، F2، BC1 و BC2 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج ارزیابی شدند. در طول دوره رشد، از صفات مهم زراعی و عملکرد دانه یادداشت‌برداری به عمل آمد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که بین نسل‌های مورد نظر از نظر تمامی صفات تفاوت قابل ملاحظه‌ای وجود داشت. تجزیه میانگین نسل‌ها نشان داد که در توارث همه صفات علاوه بر اثر افزایشی و غالبیت، انواع اثر اپیستازی نیز نقش داشتند.در هر دو تلاقی در صفات ارتفاع بوته، قطر دانه، قطر ساقه، طول سنبله، طول ریشک، عملکرد دانه و وزن هزار دانه اثر غالبیت سهم بیشتری نسبت به اثر افزایشی داشت.در تلاقی ریحان × ماکوئی برای صفات وزن سنبله و تعداد دانه در سنبله اثر غالبیت مهم‌تر ازاثر افزایشی و در تلاقی کویر × ماکوئی اثر افزایشی مهم‌تر از اثرغالبیت بود. در تلاقی ریحان × ماکوئی برای صفات قطر ساقه، تعداد دانه در سنبله، طول ریشک، طول سنبله و وزن سنبله و در تلاقی کویر × ماکوئی برای صفات ارتفاع بوته، قطر دانه، قطر ساقه، طول پدانکل، طول ریشک و عملکرد دانه واریانس ژنتیکی افزایشی بیشتراز واریانس غالبیت بود. در تلاقی ریحان × ماکوئی وزن هزار دانه و در تلاقی کویر × ماکوئی وزن سنبله بیشترین وراثت پذیری عمومی و خصوصی را به خود اختصاص دادند. در این بررسی سه عامل به عنوان عوامل ژنتیکی کنترل کننده عملکرد دانه شناسائی شدند.